Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliği içerisinde TÜBİTAK ve TÜBA tarafından Atatürk Havalimanı’nda 20-21 Eylül 2019 tarihlerinde “Yurt Dışındaki Türk Bilim İnsanları 4. Kurultayı” gerçekleştirildi.
İstanbul Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali (TEKNOFEST) kapsamında düzenlenen ve yurt dışındaki Türk bilim insanlarının Türkiye Araştırma Alanı ile ilişki ve bağlarının güçlendirilmesini hedefleyen Kurultaya, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 96. yılı olması vesilesiyle alanlarında başarılı yurt dışından 96 kişi ve yurt içinden araştırmacılarımız ile birlikte kamu, özel sektör ve üniversite temsilcisinin dahil olduğu 96 kişi ile toplam 192 kişilik katıldı.
ABD’den Hollanda’ya, Norveç’ten Malezya’ya, İngiltere’den Danimarka’ya olmak üzere 18 farklı ülkede bulunan Türk bilim insanlarının katıldığı Kurultay için bu sene iki tematik odak belirlendi: küresel eğilimlere göre yükselen teknolojiler ile bilim, teknoloji ve yenilik ekosisteminin etkinleştirilmesi.
Bu iki başlık altında Türkiye’nin bilim ve teknoloji alanında uluslararası bir cazibe merkezi haline gelmesi hedefiyle çeşitli tartışmaların yürütüldüğü Kurultaya; Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank’ın yanı sıra Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcımız Mehmet Fatih Kacır, Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, TÜBİTAK Başkanımız Prof. Dr. Hasan Mandal, Yurt Dışı Türk ve Akraba Topluluklar Başkanı Abdullah Eren, Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş, Türkiye Teknoloji Vakfı (T3) Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Bayraktar ve kamunun önde gelen kurumlarından pek çok yönetici ile birlikte yurt dışı ve yurt içinden alanlarında ön plana çıkmış bilim insanları, kamu, özel sektör ve üniversite temsilcileri katıldı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank, Kurultayın yurt dışında görev yapan ve alanında önde gelen seçkin araştırmacılarımızın bilgi ve deneyimlerinden faydalanılması için güzel bir fırsat olduğunu belirterek bu birlikteliğin Milli Teknoloji Hamlesi’nin başarılmasında önemli olduğunu ifade etti.
Bilim ve teknolojinin tüm sektörleri yönlendirdiği bütünsel bir yaklaşım ihtiyacını dile getiren Bakan Varank, ayrıca Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı’ndan da bahsederek programın ilerleyen dönemlerde de devam edeceğini ve ülkemizi üstün nitelikli yerli ve yabancı araştırmacılar için bir çekim merkezi yapma hedefini dile getirdi.
Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir de Kurultay’ın açılışında gerçekleştirdiği konuşmasında sanayi ekosisteminin önemine değindi. İnsanoğlunun en önde gelen ihtiyaçlarından birinin güvenlik olduğunu belirten Demir, buna bağlı olarak savunma sanayinin bilimsel ve teknolojik ilerlemelerde öncül kuvvet olduğunu ifade etti.
Demir ayrıca Bakan Varank gibi bütünsel bir yaklaşımın önemini vurgulayarak ne kadar gelişmiş de olsa savunma sanayinin tek başına yeterli olamayacağını esas olanın güçlü bir sanayi ekosistemi olduğunu söyledi.
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker ise yaptığı açılış konuşmasında ekosistemin verimli ve güçlü olması için nitelikli insan kaynağının önemini vurguladı. Sürdürülebilir kalkınma ve güçlü bir ekonomi için nitelikli insan kaynağının birincil faktör olduğunu dile getiren Prof. Dr. Şeker, hem böyle bir insan kaynağı yetiştirebilme hem de bu insan kaynağını ülkemizde tutabilme ihtiyacını ifade etti. Ancak, bunun kolay olmadığını dile getiren Prof. Dr. Şeker, Kurultayın bu anlamda çeşitli çözüm önerilerinin dile getirilmesi için önemli rol oynadığını söyledi.
Kurumumuz Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal da, Kurultayın açılışı kapsamında yaptığı konuşmasında yurt içi ve yurt dışı insan kaynağımızın buluştuğu bu toplantıda ekosistem etkileşimlerimizi güçlendirerek Ar-Ge ve yenilik süreçlerine beraber yön vereceğimizi ifade etti.
Prof. Dr. Mandal konuşmasında ayrıca, nitelikli insan kaynağının birlikte yetiştirilmesi, nitelikli bilginin birlikte üretilmesi, yükselen teknolojilerin birlikte geliştirilmesi, toplumsal güçlüklere birlikte çözüm bulunması ve araştırma sonuçlarının birlikte etkiye dönüştürülmesinin önemini vurguladı.
Açılış konuşmalarının ardından Kurultay, “Küresel Eğilimlere Göre Yükselen Teknolojiler ve Bunların Ülkemiz Öncelikleri ile İlişkilendirilmesine Yönelik Genel Oturum” kapsamında Drexel Üniversitesinden Prof. Dr. Banu Onaral'ın konuşması ile devam etti. Prof. Dr. Onaral, “Küresel Teknoloji Akımları Işığında Türkiye’nin Teknoloji Öncelikleri – Milli Teknoloji Hamlesi / Bağımsızlık ve Küresel Rekabet” başlıklı konuşmasında ulusal kalkınma için özgün tasarım ve üretim ile genç nesile yatırımın önemine değindi. Prof. Dr. Onaral, ayrıca ülke ihtiyaçlarına yönelik sektörlerde dışa bağımlılığın ivedi çözümlerine ihtiyaç olduğunu ve bunun küresel ve yöresel üstünlük ve rekabet gücü kazandıracak yatırımlar ve seferberlik içerisinde yürütülecek bir hareketle mümkün olabileceğini söyledi.
Prof. Dr. Banu Onaral’ın açılışını gerçekleştirdiği “Küresel Eğilimlere Göre Yükselen Teknolojiler ve Bunların Ülkemiz Öncelikleri ile İlişkilendirilmesine Yönelik Genel Oturum” sonrasında eş zamanlı odak grup çalışmaları ile devam etti. Odak gruplar, gün boyu yaptıkları çalışmalar sonucunda ortaya çıkan öneri ve görüşlerini ilk günün kapanışında birer sunum ile tüm katılımcılarla paylaştı.
Kurultayın ikinci günü ise TÜBİTAK Başkanımız Prof. Dr. Hasan Mandal'ın “Bilim, Teknoloji ve Yenilik Ekosisteminde Durum Değerlendirmesi ve TÜBİTAK Odaklı Yeni Süreçler” başlıklı sunumu ile devam etti. Sunumunda bilim, teknoloji ve yenilik kapsamında önemli artışlar hedeflediğimizi belirten Prof. Dr. Mandal, bunun için ekosistem paydaşlarımızın önemli katkı ve katılımlarına ihtiyaç olduğunu söyledi. Yeni dönemde toplumsal ve ekonomik fayda ile teknoloji odaklı bir yaklaşım belirlendiğini ifade eden Prof. Dr. Mandal, “Yeni TÜBİTAK Stratejik Yaklaşımı”nı anlatarak bunun başarılmasında hem paydaş kurumların desteğine hem de tüm yurt içi ve yurt dışındaki bilim insanlarımızın işbirliğine ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
Prof. Dr. Mandal’ın konuşmasının ardından paydaş kurumlar tarafınca gerçekleşecek sunumlardan ilkini gerçekleştirmek üzere Savunma Sanayi Başkan Yardımcısı Dr. Celal Sami Tüfekçi sunumunu gerçekleştirdi. Dr. Tüfekçi, konuşmasında Ar-Ge proje tanımlama ve başlatma süreçlerine değinerek yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Dr. Tüfekçi ayrıca Savunma Sanayi Başkanlığı’nca nitelikli insan kaynağına büyük önem verildiğini ve bu amaçla Savunma Sanayi Akademisi Başkanlığı’nın kurularak faaliyetlerine başladığını söyledi.
Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş ise yaptığı paydaş kurum sunumu ile Türkiye Akademik ve Bilimsel İşbirliği Projesi (TABİP) hakkında katılımcılara bilgi vererek TABİP sayesinde önemli ve etkin çalışmalar ve işbirliklerinin başlatılabileceğine değindi.
Ardından paydaş kurumlar kapsamında sunumunu yapmak üzere Yurt Dışı Türker ve Akraba Topluluklar Başkanı Abdullah Eren sahneye çıktı. Eren, Kurultay katılımcılarına YTB çatısı altında yürütülen çalışmalar hakkında bilgi vererek yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızla olan ilişkilerimizin önemine değindi.
Daha sonra Kurultay, ikinci günün ana başlığı olan “Bilim, Teknoloji Ve Yenilik Ekosisteminin Etkinleştirilmesi” kapsamında gerçekleştirilecek odak grup çalışmaları öncesinde Argonne Lab'dan Dr. Esen Ercan Alp, “Bilimsel Verimliliği Artırmak için Bazı Düşünceler” başlıklı sunumunda bilimsel olarak ülkemizin uluslararası arenadaki pozisyonuna değinerek bunu iyileştirmek için yurt dışında yaşayan bilim insanlarımız ile ilişkilerin önemine değindi.
Sonrasında yurt dışından ve yurt içinden davetli bilim insanlarımız ve paydaşlarımızın katılımıyla “Bilim, Teknoloji ve Yenilik Ekosisteminin Etkinleştirilmesi” başlığı altında odak grup çalışmaları gerçekleştirildi. Odak gruplarca gerçekleştirilen çalışmalar ile otaya çıkan görüş ve öneriler daha sonra her bir grubun moderatörü tarafından bütün katılımcılara genel bir oturum kapsamında sunuldu.
Kurultay’ın kapanış oturumunda TASSA’nın yeni dönem Başkanı Prof. Dr. Candan Tamerler, yurt dışından gelen bilim insanlarımız adına görüş ve değerlendirmelerini paylaştı. Sonrasında Türkiye Teknoloji Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı ve TEKNOFEST Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar, “Milli Teknoloji Hamlesi” konulu konuşmasını ve Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcımız Mehmet Fatih Kacır, Kurultayın sonuç değerlendirmesini gerçekleştirdi.
T3 Vakfı Başkanı Bayraktar, konuşmasında milli, yerli ve özgün üretime vurgu yaptı. Bayraktar ayrıca, bunun için eğitim ve öğretim başta olmak üzere her alanda ahlaki ve etik değerlerle uyumlu, yenilikçi bir bakış açısının vazgeçilmez olduğunu ve bunu gerçekleştirmek adına TEKNOFEST gibi etkinliklerin önemli rol oynadığını ifade etti.
Ardından Kurultayın kapanışını gerçekleştirmek üzere konuşma yapan Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcımız Mehmet Fatih Kacır, ülkemizin bilim ve teknoloji alanındaki hedeflerinden ve bu hedefleri gerçekleştirmek adına atılması planlanan adımlardan bahsetti. Kacır, bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde yurt içindeki ve yurt dışındaki bilim insanlarımızı bir araya getiren Kurultayın önemine değinerek Kurultay sonucunda ortaya çıkan öneri ve eylem planlarını bu noktada çok önemsediklerini ifade etti.
Aile fotoğrafı çekilmesi ile son bulan Kurultay sonrasında her iki ana başlık için de belirlenen somut öneriler ve eylem planları bir sonuç raporu halinde hazırlanarak bütün katılımcılar ve paydaş kurum ve kuruluşlar ile paylaşılacak.