Ülkemizin bilim temelli gelişiminin ve kalkınmasının yönlendiricisi ve destekleyicisi kurumların başında gelen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK); bilimsel ve teknolojik bilgi üretimi, akademik ve endüstriyel Ar-Ge faaliyetlerini destekleme ve toplumun her kesiminde bilim ve teknoloji farkındalığını artırmak üzere dijital ve basılı ortamda yayınlar üretme anlayışıyla önemli bir çalışmaya daha imza attı.
TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı, Popüler Bilim Kitapları Genel Yayın Yönetmenliği tarafından iki yılı aşkın süredir yayıma hazırlık süreci titizlikle yürütülen Sosyal Bilimler Ansiklopedisi; sosyal bilimlerin kavram dünyasını okuyucunun, üniversite gençliğinin ve araştırmacıların dikkatine sunulmak üzere hazır hale getirilmesinin ardından İstanbul Üniversitesi’nde düzenlenen tanıtım etkinliğinde görücüye çıktı.
“Bu çalışma, alanında doldurduğu boşluk ve niteliğiyle içimize sinen, imza işlerimizden biri oldu.”
TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi tanıtım programındaki konuşmasında Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı denilince akla sadece sanayide dönen çarklar, bir bilgisayar programında yazılan kodlar geldiğini ancak yerel kalkınmadan inovasyona, girişimcilikten sosyal bilimlere kadar çok geniş bir yelpazede hizmet verildiğini” hatırlatarak, “İşte bugün tanıtımını yaptığımız ansiklopedinin bilim dünyamıza kazandırılmasına kadar çok çeşitli ama bir o kadar da keyifli bir görev sahamız var. Bu çalışma, alanında doldurduğu boşluk ve niteliğiyle hakikaten içimize sinen, imza işlerimizden biri oldu.” değerlendirmesinde bulundu.
“Teknoloji alanında hangi atılımı yaparsak yapalım, sosyal ve beşerî alandaki zenginliğimizi muhafaza edip ileri noktalara taşımazsak atılımlarımızın bir anlamı olmaz.” diyen Bakan Varank, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak bugünün ve geleceğin teknolojilerine yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri yürütürken; Sosyal ve Beşerî Bilimlerin desteklenmesi meselesini ülkemiz açısından adeta bir beka meselesi olarak görüyoruz.” diye konuştu.
Dönüşümsel ve yenilikçi çözümler gerektiren güçlüklerin üstesinden, tek bir bilimsel disiplin ile gelinemeyeceğini vurgulayan Bakan Varank, “Pandemi sürecinde işin sadece sağlıkla kalmadığı, teknolojiden sosyolojiye, toplum psikolojisinden ticarete her alanda dönüşüm yaşadığımız bir süreci beraberce yaşadık. Bu noktada, küresel salgının sosyal bağlamlarının da mutlaka ortaya konulması ihtiyacını tespit ederek önemli bir çalışma başlattık. TÜBİTAK vasıtasıyla ‘COVID-19 ve Toplum: Salgının Sosyal, Beşerî ve Ekonomik Etkileri, Sorunlar ve Çözümler’ başlıklı özel bir çağrıya çıktık.” dedi. Şehir ve bölge planlamadan iletişime, toplum psikolojisinden kitle iletişimine, kamu yönetiminden sosyolojiye çok farklı alanlardan bu çağrıya başvuran 97 projenin desteklendiğini belirten Bakan Varank, “Desteklediğimiz projelerin sonuçlarını ve önerilerini düzenlediğimiz etkinlikle bilim dünyasıyla paylaştık. Bu çalışmayla, pandemi gibi kalıcı etkiler bırakacağını düşündüğümüz bir alanı yönetmeye yönelik politikalarımıza bilimsel temel oluşturduk.” diye konuştu.
"Katma değeri sadece sanayi ve teknoloji ürünlerinde değil, fikri ürünlerimizde de aramak zorundayız." değerlendirmesinde bulunan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, "İşte bugün sosyal ve beşerî bilimler alanının gelişmesine önemli katkılar sağlayacak olan sosyal bilimler alanında bugüne kadar yazılmış en kapsamlı ansiklopediden bahsediyoruz. Ansiklopedimiz dinamik bir yapıda sürekli güncellenebilecek, kapsamı genişlemeye daha da zenginleşmeye devam edecek. Ben de lisansta Siyaset Bilimi Kamu Yönetimi okumuş, yüksek lisansta ise Bilgisayar Bilimleri alanında çalışmış bir kardeşiniz olarak multi disipliner olmanın ne kadar faydalı olduğunu kendim bizzat tecrübe ettim. Bu manada ansiklopedinin genişleme çalışmalarında bir madde yazılması söz konusuysa, ben burada bir madde yazmaya da gönüllüyüm, buradan ilan etmiş olayım” diye konuştu.
TÜBİTAK'ın Sosyal ve Beşerî Bilimler alanındaki yeni katkısını Bakan Varank duyurdu.
Bakan Varank, TÜBİTAK'ın Sosyal ve Beşerî Bilimler alanına katkısına yönelik yakın zamanda başlayacak önemli bir gelişmeyi paylaşarak; “Hâlihazırda TÜBİTAK Fen, Mühendislik ve Sağlık alanlarında uluslararası alan endekslerinde taranan 11 akademik dergimiz mevcut. İnşallah, sosyal ve beşerî bilimler alanında 2 akademik dergimizi yakın zamanda yayına alıyoruz. Böylece ülkemizde sosyal ve beşerî bilimlerde çalışan akademisyen ve araştırmacılarımız için önemli bir imkân sağlamış olacağız” dedi.
Bakan Varank’tan Van Gökyüzü Gözlem Etkinliği’ne başvuru hatırlatması
Geçtiğimiz hafta Diyarbakır Zerzevan Kalesi’nde bu yılın ilk gökyüzü gözlem etkinliğinin 6 bini aşkın gökyüzü meraklısı ile gerçekleştirildiğini hatırlatan Bakan Varank,"Bu doğrultuda ikinci durağımız 3-5 Temmuz tarihlerinde Van olacak. Etkinliğe katılmak isteyenler için başvurularımızın 17 Haziran’a kadar devam ettiğini bu vesileyle hatırlatmak istiyorum." dedi.
“Sosyal Bilimler Ansiklopedimizin, sosyal ve beşerî bilimler alanında literatürün gelişmesine katkı sağlayacağına yürekten inanıyorum” diyen Varank; "Bu kıymetli eserin bilim dünyamıza hayırlı olmasını diliyorum. Bu kapsamlı eserin hazırlanmasında emeği geçen başta Prof. Dr. M. Yekta Saraç ve Prof. Dr. Ayşegül Komsuoğlu hocalarımız olmak üzere tüm bilim insanlarımıza en kalbi şükranlarımı sunuyorum. TÜBİTAK’ı bu işe öncülük ettikleri için kutluyor, Katılımınız dolayısı her birinize teşekkür ediyorum." sözleriyle konuşmalarına son verdi.
“TÜBİTAK’ın Sosyal Bilimler ile ilgili bu önemli çabayı desteklemesi hiç şüphesiz takdire şayandır”
Sosyal ve beşeri bilimler alanlarında yapılan çok disiplinli çalışmalar ve elde edilen bilgiler ışığında hazırlanan Sosyal Bilimler Ansiklopedisi’nin baş editörü, Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı Prof. Dr. M. Yekta Saraç ise ansiklopedi yazımının zorlu bir süreç olduğunu belirterek, “TÜBİTAK’ın Fen Bilimleri dışında bir alanda Sosyal Bilimler ile ilgili bu önemli çabayı desteklemesi hiç şüphesiz takdire şayandır. Sayın Bakanımıza, TÜBİTAK Başkanımıza ve onun şahsında değerli TÜBİTAK ailesine teşekkür ederim.” dedi.
“Elinizdeki ansiklopedinin ortaya çıkışında yaklaşık 700 bilim insanının katkısının bulunması ülkemiz adına bir ilk olmasıyla birlikte esere zenginlik katan önemli bir unsurdur.” diyen Saraç, “Madde yazarlarımızın çoğu alanda izi olan kıdemli öğretim üyeleri olmakla birlikte alana hakimiyetlerini yayınlarıyla ortaya koyan nispeten genç akademisyen arkadaşlarımız da yazar listelerine dâhil edilmiştir.” diyerek eserin ortaya çıkma sürecine ilişkin bilgi verdi. Saraç, “İlk baskısı sonrası gelen değerlendirme ve eleştiriler dikkate alınarak yeni maddeler ilave edilebilmesi, bazı maddelerin güncellenebilmesi çok daha kolay olabilecek ve böylelikle Sosyal Bilimler Ansiklopedisi'nin zamanla hacminin genişlemesi ve içeriğinin zenginleşmesi mümkün olacaktır.” dedi.
TÜBİTAK’ın Sosyal Bilimler ansiklopedisini günümüz imkanlarından da yararlanarak mümkün olduğunca çok kişinin istifadesine sunması için Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın yoğun bir gayret gösterdiğini belirten Saraç, “YÖK’te uzun yıllar mesai arkadaşlığı yaptığım TÜBİTAK Başkanı, değerli bilim insanı Hasan Mandal, Sosyal Bilimler alanına daha fazla önem verilmesi ve farkındalık oluşturulması için bu ansiklopedi fikrini paylaştığım andan itibaren bu konuya olumlu yaklaşmış ve süreçleri kolaylaştırmıştır. Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank kendisinin ilgi ve desteklerinin bu ansiklopedinin hedef kitlesiyle buluşmasında çok önemli katkıları vardır. Hepsine samimi teşekkürlerimi ifade etmek isterim.” diye konuştu.
“TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi birçok açıdan ilk olma özelliği taşıyor.”
“Bugün bizim açımızdan oldukça önemli bir gün.” diyerek sözlerine başlayan TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, TÜBİTAK'ın genelde Fen, Mühendislik, Sağlık alanlarında araştırmayı destekleyen bir kuruluş olarak bilinmesine rağmen Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında aynı düzeyde hatta pozitif ayrımcılıkla destek programlarına sahip olduğunu hatırlattı. “Yekta Saraç hocamız YÖK Başkanlığı dönemindeyken Sosyal Bilimler alanında ne yapalım noktasında hep istişare halindeydik.” diyen Prof. Dr. Mandal, “Ne yapabiliriz sorusunun cevabı olarak hocamız 3 yıl önce baş editör olarak elini taşın altına koydu ve böyle bir süreç başladı. 20 farklı alanda 1156 madde olarak ve yaklaşık 700 bilim insanı araştırmacı ve uzmanın katkısıyla 4 ciltlik bir eser hazırlandı.” diye konuştu.
TÜBİTAK’ın 1963 yılından beri birçok neşriyat ile akademi dünyasına katkı verdiğinin altını çizen Mandal, “TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi birçok açıdan ilk olma özelliği taşıyor. İlk ansiklopedimiz, ilk sosyal bilimler alanındaki neşriyatımız ve ilk kez 700'e yakın bilim insanının katkısıyla bu aşamaya getirilen bir çalışma.” değerlendirmesinde bulundu.
Özellikle yakın zamanda yaşanan birçok güçlük veya sorunun çözümünde teknolojinin çözümden daha çok kolaylaştırıcılık rolünde olduğunu belirten TÜBİTAK Başkanı, “Yaşamış olduğumuz pandemi dönemi, müsilaj, deprem ve iklim değişikliğinin tümü teknolojik anlamda bir çözüm bekliyor ama sadece teknolojinin kendi başına yeterli olmadığı, aynı zamanda bunun toplum boyutunun da önemli olduğu görülüyor. Üniversite, sanayi, kamu ve toplum dörtlüsü bu sorunları çözebilir. Dolayısıyla 20 farklı alanda yaptığımız bu çalışmanın bu anlamda da çok kıymetli olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
Kurum olarak sosyal ve beşeri bilimler alanına daha fazla önem vermeye çalıştıklarının altını çizen TÜBİTAK Başkanı Mandal; “En yakın örnek TÜBİTAK'ın Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında açmış olduğu tek çağrı olan "3005 Sosyal ve Beşeri Bilimler Alanında Yenilikçi Çözümler Araştırma Projeleri Çağrısı." dedi. Bu programın yılın 365 günü başvuruya açık olduğunu hatırlatan Mandal, “Birincisi sosyal bilimler boyutunda, konuya bakışta veri toplama ve analizi ve bilimsel katkısı, ikincisi kalkınma sürecine sosyal bilimler açısından bakış ve üçüncü olarak teknolojinin gelişimine sosyal bilimler açısından bakış noktası olmak üzere üç ana başlıkta çağrımızı açıyoruz. Bu program vasıtasıyla Sosyal ve Beşeri Bilimler alanındaki araştırmacılarımızı, bilim insanlarımızı ve en önemlisi öğrencilerimizi konuya teşvik etmeye ve katkılarını almaya ve onları desteklemeye çalışıyoruz.” dedi.
Yakın zamanda; yurt içi yüksek lisans doktora burslarında, yurtdışında doktora esnasında sunulan bir yıllık araştırma bursunda ve doktora sonrasındaki bir yıllık araştırma destek programlarında en yüksek destek verilen grubun sosyal ve beşeri bilimler alanı olduğuna da dikkat çeken Mandal, “İstiyoruz ki bunu daha fazla etkiye dönüştürelim ve bu şekilde başta ülkemiz olmak üzere insanlığın sorunlarına, ihtiyaçlarına çözüm bulalım. “ diye konuştu.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, “Bu çalışmaya kıymetli katkılarını sunan 700'e yakın madde yazarımıza, 20 editörümüze, bu süreçte başından beri yer alan Prof. Dr. M. Yekta Saraç hocamıza, koordinatör olarak sürece destek veren Prof. Dr. Ayşegül Komsuoğlu hocamıza ve sürecin başından itibaren destekleri için de sayın Bakanımız Mustafa Varank'a hürmetlerimi sunuyorum.” diyerek konuşmasını tamamladı.
TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi Tanıtım Programına; Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır ile birlikte; İstanbul Fatih Belediye Başkanı Mehmet Ergün Turan, TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer Gülsevin ile çok sayıda üniversite rektörü ve Sosyal Bilimler Ansiklopedisi editörleri katıldı.
Sosyal Bilimler Ansiklopedisi 20 konu alanı ve 1156 madde içeriyor
Bugünün ve geleceğin güçlük ve sorunlarını çok boyutlu olarak ele alma yaklaşımını sadece fen, mühendislik, sağlık alanlarında değil, sosyal ve beşeri bilimler alanlarında da katkı sağlayarak sürdüren TÜBİTAK’ın bu anlayışı çerçevesinde hazırlanan Sosyal Bilimler Ansiklopedisi; Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Prof. Dr. M. Yekta Saraç’ın Baş Editörlüğünde, sosyal ve beşeri bilimler alanında yetkin 700’e yakın bilim insanının katkısıyla hazırlandı.
Antropoloji, Coğrafya, Dil Bilimleri, Din, Dinler Tarihi, Edebiyat, Eğitim, Felsefe, Hukuk, İktisat, İletişim, İslam Felsefesi, İşletme, Psikoloji, Siyaset Bilimi, Sosyoloji, Tarih, Tasavvuf ve Uluslararası İlişkiler alanında, sosyal bilimleri kapsayan 20 konu alanı ve içerdiği 1156 maddeyle hazırlanan sosyal bilimler ansiklopedisi, bilimsel bilgiyi halka mal etme misyonunu taşıyor.
2000 adet prestij baskıyla baskı süreci de tamamlanan Sosyal Bilimler Ansiklopedisi’nin 28 Aralık 2021 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan teşrifleriyle Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen TÜBA Akademi Ödül töreninde Cumhurbaşkanımıza takdimi yapılmıştı.
Sınırlı sayıda basımı yapılan Ansiklopedinin daha çok kullanıcıya ulaşması için elektronik ortamda hizmete sunuldu. ansiklopedi.tubitak.gov.tr adresinden dijital ve açık erişimli olarak okuyucuyla buluşan Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, aynı zamanda yayinlar.tubitak.gov.tr üzerinden de çevrimiçi alışverişle elde edilebiliyor.