Ülkemizde uluslararası indekslerde yayın yapma alışkanlığı kazanılmasında önemli katkıları olan TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) Programı, programın en önemli amaçlarından biri olan yayın kalitesinin artırılmasına yönelik YÖK ile birlikte yürüttüğümüz ortak çalışma ile belirlenen ilkeler dahilinde güncellenmiştir.
Bu kapsamda öncelikle mevcut sistemin ve geçmiş yıllardaki UBYT verilerinin analizi yapılmış ve ilgili değerlendirme raporu tüm üniversite kütüphanelerine iletilmiştir. Yapılan çalışmadaki bulgular ve öneriler yanında konunun ilgili paydaşları ile UBYT programının güncellenmesine yönelik toplantılar yapılmış ve toplantılarda iletilen görüş ve öneriler de yeni UBYT programının tasarlanmasında göz önünde bulundurulmuştur.
UBYT Esaslarında yapılan düzenlemeler kaynakların kaliteyi teşvik amaçlı olarak kullanılması için birçok yeni uygulama içermektedir. Yeni uygulamalar şu şekilde özetlenebilir:
- Gruplandırma Yerine Makale Etki Puanı: Bibliyometri alanındaki akademik çalışmalar gerek alanlar arası atıf örüntülerindeki farklılıkları gerekse bir akademik yayının değerinin bibliyometrik verilerle ne derece ölçülebildiğini incelemektedir. Bu çalışmalar içinde atıf ölçümleriyle ilgili bilinen bazı sorunlara veya eksikliklere rağmen öne çıkan bir yöntem “Article Influence Score” olarak ifade edilen Makale Etki Puanıdır. Makale etki puanı bir alanda dünya ortalamasını “1.0” değeriyle ifade etmektedir. Yeni UBYT programında bilim dalları arasında normalizasyon amaçlı bir gruplama yerine doğrudan MEP değeri kullanılması tercih edilmiştir.
- Eşik Değeri: Journal Citation Reports (JCR) indeksinde yer alan dergilerin teşvik alabilmesi için bir eşik değeri belirlenmiştir. Uluslararası Bilimsel Dergilerin JCR’deki MEP değerine göre hesaplanan teşvik miktarı farklı olacak, yayınların teşvik alabilmesi için ya “0.25” olarak belirlenen MEP değerinin üzerinde dergilerde yer alması veya Türkiye adresli dergilerde yer alması gerekmektedir. Yapılan düzenleme sonucu UBYT programının kullanacağı kaynaklarda artış beklenmekte olup teşvik kapsamındaki dergilerin %81’i önceki yıla göre daha yüksek meblağlarla teşvik edilecektir.
- Azami Teşvik Miktarında Artış: 2019 yılı UBYT Programı Uygulama Usul ve Esasları’yla birlikte, UBYT ödeme parametrelerinde de değişiklik yapılmış, asgari ve azami teşvik miktarı 500-15000 TL olmuştur. Böylelikle dünya ortalaması olan “1.0” MEP değerinin iki katı ve üzerindeki dergiler ve üç katı ve üzerindeki dergiler için teşvik üst limitleri artırılmıştır.
- Yazarlar Arası Paylaşım: MEP etki puanı dünya ortalaması olan 1.00’ı geçtiğinde yazarlar arası paylaşımın yalnız Türkiye adresli yazarlar arasında eşit olarak yapılması, yurt dışı adresli yazarların teşvik miktarı hesaplamasına dahil edilmemesine karar verilmiştir. Böylelikle uluslararası işbirliklerinin teşvik edilmesi, büyük çalışma gruplarında yer alan araştırmacıların da teşvik kapsamına alınması hedeflenmiştir.
- Türkiye Adresli Dergilere Pozitif Ayrımcılık: UBYT programında yapılan yenilikler arasında Türkiye adresli dergilerin teşvik edilmesinde pozitif ayrımcılık yapılmış, TÜBİTAK Akademik Dergi Katsayısı 2, Türkiye Adresli Dergi Katsayısı 1.5 olarak belirlenmiştir. Yeni UBYT düzenlemesine göre ayrıca Web of Science ™ Core Collection veri tabanlarındaki AHCI dergilerinin JCR tarafından MEP’lerinin hesaplanmamasından dolayı, AHCI dergileri için ilgili yılda sabit dergi ücreti belirlenmesine karar verilmiştir. Danışman Teşviği başvurusu yapan danışmana, Araştırmacı Teşviği uygulamasındaki yazar başına düşen teşvik miktarının 3 katı ödeme yapılması uygulamasına 2019 yılında da devam edilecektir.
Yeniden düzenlenen UBYT Uygulama Usul ve Esasları ile Dergi Listesi ulakbim.gov.tr adresinden 30 Mayıs 2019 günü kamuoyuna ilan edilecektir.