2013 yılından bu yana TÜBİTAK tarafından her 2 yılda bir “TÜBİTAK Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları” çalışması hazırlanmaktadır. Güncel öncelikli konuları içeren TÜBİTAK 2022-2023 Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları çalışması, “yeşil” ve “dijital” teknolojiler odağında; T.C. Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu (BTYPK) bünyesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK’ın eşgüdümlü teknik desteği ile hazırlanan 6 yeni Teknoloji Yol Haritası (Yapay Zekâ, İleri Malzeme, Büyük Veri ve Bulut Bilişim, Motor Teknolojileri, Siber Güvenlik, Biyoteknolojik İlaç) kapsamında belirlenen “Öncelikli ve Kilit Teknolojilerde Ar-Ge ve Yenilik Konuları”, “Avrupa Yeşil Mutabakatı ve İklim Değişikliğine Uyuma Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Konuları” ve “Stratejik ve İhtiyaç Odaklı Ar-Ge ve Yenilik Konuları” olmak üzere 3 ana bölümde toplam 264 öncelikli konuyu içermektedir. Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konularının her 4’ünden 1’i Yeşil Büyümeye; her 2’sinden 1’i Dijitalleşme ana odağına hizmet etmektedir.
Öncelikli ve Kilit Teknolojilerde Ar-Ge ve Yenilik Konuları
Çalışmanın 3 ana bölümünün ilki olan “Öncelikli ve Kilit Teknolojilerde Ar-Ge ve Yenilik Konuları”, bahse konu yeni dönem Teknoloji Yol Haritalarında yer alan öncelikli konulardan oluşmaktadır. Tüm konuların yenilikçi yönleri, performans ve teknik metrikleri, bir araya gelmesi gereken bilim dalları, Ar-Ge ve yenilik iş birliği modelleri, dünyadaki ve Türkiye’deki teknolojik hazırlık seviyeleri, ölçütler bazında yapılabilirlik ve etki değerlendirmeleri, Ar-Ge ve yeniliği destekleyerek kritik hususlara ilişkin bilgileri, bütçe öngörüleri ile zaman boyutları, ihtiyaç duyulan personel sayıları ve niteliklerine ilişkin öngörüleri içeren çizelgeleri toplamda 208 kurumdan (19 kamu kurumu, 100 özel sektör kuruluşu, 29 STK ve 60 üniversite) alanında uzman ve yetkin toplamda 557 kişinin geniş katılımlarıyla oluşturulan odak grupların katkılarıyla hazırlanmıştır.
Avrupa Yeşil Mutabakatı ve İklim Değişikliğine Uyuma Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Konuları
Çalışmanın ikinci ana bölümünü oluşturan “Avrupa Yeşil Mutabakatı ve İklim Değişikliğine Uyuma Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Konuları”nın belirlenmesi için ise 2021 yılından bu yana ilgili Bakanlıklar ile eşgüdüm içerisinde bir dizi faaliyet yürütülmektedir. Küresel bazda dijital ve yeşil dönüşümün eş zamanlı olarak tüm sistemleri etkilediği bir dönemin içine girdiğimi aşikardır; bu kapsamda ülkemiz 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefini 27 Eylül 2021 tarihinde açıklamıştır. Paris Anlaşmasına taraf olunması ve yeşil kalkınma devrimi olarak tanımlanan net sıfır emisyon hedefinin açıklanması ile Türkiye yeşil dönüşüm ve büyüme yolunda önemli bir adım atmıştır.
Bu bağlamda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK iş birliğinde “Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası” çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışma sayesinde, Türkiye’deki özel sektör kuruluşlarının yeşil büyümeye uyum sağlamalarına imkân tanıyacak teknolojik ihtiyaçlarına yerli çözümler üretecek Ar-Ge, yenilik, yatırım projeleri tasarlanacaktır. Çalışmanın 2022 yılı sonunda tamamlanması planlanmaktadır. TYH tamamlandıktan sonra, pilot olarak seçilen Demir-Çelik, Alüminyum, Çimento, Gübre, Kimyasallar ve Plastik sektörlerinde ilave konular eklenecektir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Şubat 2022’de düzenlenen İklim Şurası kapsamında TÜBİTAK koordinasyonundaki Bilim ve Teknoloji Komisyonu’nda, ülkemizin 2053 net sıfır emisyonu hedefi ve yeşil kalkınma politikası doğrultusunda, “İklim Değişikliği, Çevre ve Biyoçeşitlilik”, “Temiz ve Döngüsel Ekonomi”, “Temiz Erişilebilir ve Güvenli Enerji Arzı”, “Yeşil ve Sürdürülebilir Tarım”, “Sürdürülebilir Akıllı Ulaşım” olmak üzere 5 ana temada çığır açıcı Ar-Ge ve yenilik temelli çözümler üretmek için çalışmalar yürütülmüştür. Disiplinlerüstü bütüncül bir yaklaşımla, üniversite, özel sektör, STK ve kamudan 97 uzmanın katılımı ile 40’dan fazla çevrimiçi toplantı ile 5 temada 33 Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konusu belirlenmiş ve TÜBİTAK 2022-2023 öncelikli konuları arasında yerlerini almıştır. Belirlenen konular, sektörel anlamda gerek enerji verimliliğinin sağlanması gerekse üretim süreçlerinde yeşil teknolojilerin kullanımıyla verimlilik artışına etki edecek çığır açıcı teknolojileri içermektedir.
Stratejik ve İhtiyaç Odaklı Ar-Ge ve Yenilik Konuları
3 ana bölümün sonuncusunu oluşturan “Stratejik ve İhtiyaç Odaklı Ar-Ge ve Yenilik Konuları”nın belirlenmesi için ise başta kamu kurum/kuruluşları olmak üzere yenilik ekosistemi aktörleri tarafından TÜBİTAK’a resmi yazı yolu ile iletilen öncelikli Ar-Ge ve Yenilik konu önerileri değerlendirilerek çalışmaya entegre edilmiştir.
Teknoloji Alanı ve Sektörler Bazında Arama Yapılabilecek Etkileşimli Doküman
Tüm ekosistem paydaşlarıyla birlikte oluşturulan öncelikli 264 Ar-Ge ve yenilik konusuna aşağıdaki bağlantıda yer alan “etkileşimli doküman”ı indirerek ulaşabilirsiniz:
Ar-Ge ve Yenilik Konu Başlıkları
Teknoloji alanı bazında Ar-Ge ve yenilik konularına ulaşmak için, dokümanın ilk sayfasında yer alan 3 ana gruptan ilgilendiğiniz grubu seçebilirsiniz. İlgili grubun sayfasında teknoloji alanları yer almaktadır. İlgilendiğiniz teknoloji alanına tıklayarak, o teknoloji alanındaki tüm Ar-Ge ve yenilik konularının başlıklarına erişebilirsiniz. İlgili başlığı tıkladığınızda Ar-Ge ve yenilik konusunda detaylı bilgilerin yer aldığı bölüm gelecektir.
Ar-Ge ve yenilik konularının hedefleri, teknik açıklamaları, hedeflenen yenilikçi özellikler ve teknik metrikler, projelerde bir araya gelmesi beklenen disiplinler, tavsiye edilen işbirliği modeli ve yapılacak çalışmaların kapsadığı teknolojik hazırlık seviyesi aralığı konu sayfalarında yer almaktadır.
Sektörler bazında Ar-Ge ve yenilik konularına ulaşmak için, yine dokümanın ilk sayfasında “Sektörler Bazında Konular” bölümüne tıklayabilirsiniz. Gelen sayfadan ilgilendiğiniz sektörü tıklayarak seçtiğinizde, o sektördeki tüm Ar-Ge ve yenilik konularının başlıklarına erişebilirsiniz. İlgili başlığı tıkladığınızda Ar-Ge ve yenilik konusunda detaylı bilgilerin yer aldığı bölüm gelecektir.
Nasıl Önceliklendiriliyor?
TÜBİTAK’a iletilen proje önerileri, TÜBİTAK Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik konularında yer alan öncelikli konulardan en az birine hizmet ediyorsa ve projelerin öncelikli konunun teknolojik hazırlık seviyesi aralığında çalışmaları yürütmesi planlanıyorsa; destek programlarının değerlendirme aşamasında önceliklendirilmektedir. Bununla birlikte, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında, belirlenen öncelikli teknolojiler ve uygulamalar “Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi” çağrıları ile yer almakta ve desteklenmektedir.
Öncelikli Ar-Ge ve yenilik konuları, tüm destek ve burs programlarında, ekosistemin yönelimine ışık tutmaktadır.